Η λαμπρή ιστορική εξέλιξη της Ενδοκρινικής Χειρουργικής
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός αδένας, με καθοριστική σημασία στη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Η αέναη ανθρώπινη αναζήτηση της γνώσης και της θεραπείας των παθήσεών του, χάνεται μέσα στην αχλή ενός πολύ μακρινού παρελθόντος.
Ο θυρεοειδής, που εντοπίζεται στην περιοχή του τραχήλου (λαιμού), αρχικά ήταν άγνωστος και η ανθρωπότητα πρωτοπαρατήρησε τις παθολογικές περιπτώσεις εμφανούς διόγκωσης του αδένα (βρογχοκήλες).
Ήδη, από το 2700 π.Χ. χρησιμοποιούσαν φύκια για την θεραπεία της βρογχοκήλης (συνταγές του Κινέζου Αυτοκράτορα Shen Nung). Κατά την ελληνορωμαϊκή περίοδο ο Κέλσιος (Aulus Cornelius Celsus 25 π.Χ.-50 μ.Χ.), ήταν ανάμεσα στους πρώτους που αναγνώρισαν τη βρογχοκήλη, διακρίνοντας διαφορετικές μορφές της. Ο θυρεοειδής αδένας, ως όργανο στο πρόσθιο μέρος της τραχείας, περιγράφηκε πρώτα από τον σπουδαίο Έλληνα ιατρό της αρχαιότητας, Γαληνό (129-199 μ.Χ.). Έως τον 13ο αιώνα, θεραπευτικές προσπάθειες του διογκωμένου θυρεοειδούς, έγιναν με κατανάλωση αλκοολούχου εκχυλίσματος από φύκια (340 μ.Χ. κινέζος ιατρός Ko-Hung, Παύλος ο Αιγινίτης, 7ο αιώνα) και βελονισμό (Abul Kasim, 961 μ.Χ.). Η πρώτη ανατομική περιγραφή έγινε πολύ αργότερα, το 1543 μ.Χ., από τον Andrea Versalius, ενώ σχεδιαστικά ο αδένας και η αιμάτωσή του πρωτοαπεικονίστηκαν λεπτομερώς από το Leonardo da Vinci (1510 μ.Χ). Η ονομασία “Θυρεοειδής”, εισήχθη από τον Άγγλο ανατόμο Thomas Wharton, το 1656 μ.Χ., καθώς σκέφθηκε ότι ομοιάζει με “θυρεό” (μεγάλη αρχαιοελληνική ασπίδα).
Οι πρώτες, πραγματικά, χειρουργικές επεμβάσεις στο θυρεοειδή αναφέρονται από το Wilhelm Fabricious, το 1646, στη Γενεύη και τον Albucais, στην Ισπανία. Ο διάσημος για την εποχή Άγγλος χειρουργός Benjamin Gooch, ανέφερε το 1770, δύο περιστατικά που χειρούργησε και πέθαναν από ακατάσχετη αιμορραγία, ενώ ο Γάλλος Pierre-Joseph Desault, έκανε το 1791, την πρώτη τεκμηριωμένη επιτυχή, μερική θυρεοειδεκτομή, με επιβίωση του ασθενούς. Η επέμβαση θυρεοειδούς, το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, συνδέθηκε με μεγάλες αιμορραγίες, λοιμώξεις και υψηλή θνησιμότητα. Έτσι, η Θυρεοειδεκτομή καταδικάστηκε και απαγορεύτηκε από την Γαλλική Ιατρική Ακαδημία, το 1850! Η «Χειρουργική Επανάσταση» (1850-1900), με τις πρώτες εφαρμογές της Γενικής Αναισθησίας–Αντισηψία-Απολύμανση εργαλείων σε διάλειμμα φαινόλης και Ράμματα (λινό, μετάξι, βαμβάκι και αργότερα απορροφήσιμα από έντερο ζώων), οδήγησε σε θεαματικά αποτελέσματα.
Ο Emil Theodor Kocher (1841-1917), Ελβετός ιατρός στη Βέρνη, είναι ο Χειρουργός, που πρώτος πραγματοποίησε έναν πολύ μεγάλο αριθμό θυρεοειδεκτομών, επιτυγχάνοντας προοδευτική μείωση της θνητότητας της επέμβασης, από το 40%, στο 0,18% το 1900. Για την συνολική προσφορά του στην Φυσιολογία, Παθολογία και Χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα, βραβεύτηκε με το βραβείο Nobel Ιατρικής, το 1909.
Μετά τις επιτυχείς επεμβάσεις όμως, οι χειρουργημένοι ασθενείς πέθαιναν πιο κάτω χρονικά, λόγω έλλειψης θυρεοειδικών ορμονών. Έτσι, το 1891, ο Murray χορήγησε εκχυλίσματα θυρεοειδών προβάτου σε ασθενείς με βαρύ υποθυρεοειδισμό. Ο E.Kendall, το 1914, ανακάλυψε και απομόνωσε την πρώτη ορμόνη του θυρεοειδούς, τη θυροξίνη.
Ο 20ος και οι αρχές του 21ου αιώνα, συνδέουν τη ραγδαία εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, με τα τεχνολογικά επιτεύγματα πολλών άλλων Επιστημών. Οι επεμβάσεις θυρεοειδούς, πλέον, πραγματοποιούνται με εξαιρετικά υψηλό δείκτη ασφαλείας. Η σύγχρονη Φαρμακευτική διορθώνει την ορμονική δυσλειτουργία του οργανισμού, πριν την επέμβαση και προσφέρει μία απολύτως φυσιολογική ζωή στον χειρουργημένο ασθενή. Η Ακτινολογία του σήμερα, απεικονίζει με ακρίβεια τις ανατομικές βλάβες, διευκολύνοντας πολύ τον χειρουργό στο λεπτομερές έργο του. Ένα Αναισθησιολογικό περιβάλλον με υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα καταγραφής των ζωτικών λειτουργιών του ασθενούς και προηγμένα αναισθησιολογικά φάρμακα, προσφέρουν ευχερή γενική νάρκωση και αφύπνιση, αλλά και στοχευμένη περιοχική αναισθησία. Επιπλέον, η ασφαλής χορήγηση θεραπευτικού ραδιενεργού Ιωδίου, από την Πυρηνική Ιατρική, αυξάνει τους δείκτες ίασης, στις κακοήθειες θυρεοειδούς.
Στις μέρες μας, η χειρουργική επιστήμη, έχει αλματώδη εξέλιξη, με την ανάπτυξη, μεταξύ άλλων, της λαπαροσκοπικής, ρομποτικής χειρουργικής. Η σύγχρονη επέμβαση θυρεοειδούς με μικροεπεμβατική τεχνική, από τον Εξειδικευμένο πια Χειρουργό Ενδοκρινών Αδένων, μπορεί να πραγματοποιηθεί, χωρίς τα συμβατικά εργαλεία, αλλά με ραδιοσυχνότητες, παρέχοντας ακρίβεια και, σε συνδυασμό με βιοτεχνολογικά προηγμένα, αιμοστατικά υλικά, αποφυγή αιμορραγίας. Η χρήση βιντεοκάμερας, επιτρέπει στον χειρουργό, την πρόσβαση και τους χειρισμούς, σε δύσκολα ανατομικά σημεία. Η σήμανση των παραθυρεοειδών αδένων για την προστασία τους και η τεχνολογία νευροδιέγερσης για τη διαφύλαξη των λαρυγγικών νεύρων, είναι πολύτιμα βοηθήματα. Διόφθαλμοι χειρουργικοί φακοί υψηλής ευκρίνειας, προσφέρουν μεγαλύτερη οπτική οξύτητα και ανάλυση, στο χειρουργικό πεδίο. Ενδοσκοπικό σύστημα λαρυγγοσκόπησης επιτρέπει την επιβεβαίωση καλής λειτουργίας των φωνητικών χορδών. Τέλος, εξελιγμένες τεχνικές πλαστικής δέρματος, χωρίς ράμματα, χαρίζουν δέρμα χωρίς ουλές.
Κατά την ιστορική διαδρομή, εξέχουσες προσωπικότητες στην παγκόσμια ιστορία, με το ανεκτίμητης αξίας πρωτοποριακό έργο τους, επηρέασαν βαθύτατα τη διαχρονική εξέλιξη της επιστημονικής ιατρικής σκέψης και πράξης. Ξεχωριστοί, χαρισματικοί επιστήμονες, κοσμούν την ανθρωπότητα και, αγνοώντας κόπους και εμπόδια, αποτέλεσαν προάγγελους και θεμελιωτές της σύγχρονης Ιατρικής. Για τους Ιατρούς του σήμερα, και ειδικότερα για όλους εμάς, που υπηρετούμε με απερίγραπτο ‘μεράκι’ τη Χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων, δεν μένουμε στη γοητεία που ασκεί η αναδρομή του χθες, αλλά αισθανόμαστε τη συνεχή ανάγκη, το επιστημονικό στίγμα μας, να υπηρετεί τη διαρκή πρόοδο και βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ανθρώπου.